Ιδιόμελα των Αίνων της Πεντηκοστής (Μουσικό Κείμενο)

Ιδιόμελα των Αίνων της Πεντηκοστής (Μουσικό Κείμενο)

Μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου του Πελοποννησίου - Διασκευή Άγγελου Σέφκα

Οι Δεσποτικές Εορτές της Ορθοδοξίας ανέκαθεν αποτελούν ένα ξεχωριστό γεγονός στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Μάλιστα, αυτό δεν αφήνει ανεπηρέαστη ούτε την Τέχνη της Υμνογραφίας, ούτε και εκείνη της Ψαλτικής. Έτσι, μπορεί να παρατηρήσει κανείς εύκολα την ύπαρξη ιδιομέλων σε αυτές τις Εορτές, τα οποία εντέχνως μελοποιούνται από τους κατ' εποχήν μελοποιούς. Αυτά, που συνήθως μελοποιήθηκαν σε ήχο Δ', έχουν επικρατήσει να λέγονται σε σύντομο στιχηραρικό μέλος, όπως συμβαίνει στις εορτές των Χριστουγέννων, των Βαΐων ή της Πεντηκοστής. 

Ωστόσο, παλαιότερα φαίνεται πως υπήρχε η παράδοση να ψάλλονται σε αργοσύντομο στιχηραρικό μέλος, όπως μας σώζονται από γραπτά παλαιότερων αιώνων. Άλλωστε, κάτι παρόμοιο μπορεί να διαπιστώσει κανείς στα πρώτα του βήματα στη Ψαλτική Τέχνη, όταν διδάσκεται το αργοσύντομο Αναστασιματάριο του Ιωάννου Πρωτοψάλτου, όπου τα στιχηρά των Αίνων και εκεί είναι καταγεγραμμένα στο ύφος. Εδώ, παρουσιάζεται η καταγραφή του Πέτρου Λαμπαδαρίου, όπως εξηγήθηκε από τον Γεώργιο Β' τον Ραιδεστηνό Πρωτοψάλτη, όπως την εξέδωσε στο Πεντηκοστάριό του (1886), και διασκευάστηκε για να αποδίδεται ορθότερα, όσον αφορά στον τονισμό των λέξεων και την απόδοση των νοημάτων από τον Άγγελο Σέφκα. 

Εμφανείς αλλαγές υπάρχουν σε φράσεις όπως: "βιαίας πνοῆς" με χρωματικό μέλος, "δι' οὗ Πατὴρ γνωρίζεται, καὶ Υἱὸς δοξάζεται" με κατάληξη στον Δι, μιας και το νόημα ολοκληρώνεται στο ερχόμενο κώλον και καταλήγει τότε στον Πα, "μία προσκύνησις" με μελωδική πτώση στον Βου και ένωση με το καταληκτήριο κώλον, "καθαῖρον τὰ πταίσματα" και πάλι με χρωματικό μέλος, "καὶ Θεοῦ Ἀπόστολοι" όπως και παραπάνω για τους ίδιους λόγους καταλήγοντας στον Δι, καθώς και στις φράσεις "ξένον θέαμα" και "πῦρ διαιρούμενον" αντικαθιστώντας το σκληρό από το μαλακό χρώμα και την απλή εναλλαγή σε διατονικό μέλος από την παραχορδή που μετατρέπει τον Δι σε Πα. Στο υπόλοιπο κείμενο παρουσιάζονται μικρές αλλαγές, αναλυτικού τύπου, ενώ γίνεται σεβαστή και η ορθογραφία του εξηγητού. 

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ως πρόταση, πως μπορεί κανείς να ερμηνεύσει σε μόλις μια - δυο ώρες, και την σύντομη και την αργή εκδοχή των ιδιομέλων αυτών, μιας και ο Εσπερινός της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος, όπου ζητούνται τα αυτά ως στιχηρά των Εσπερίων, επισυνάπτεται στη Θεία Λειτουργία.

Καλή Φώτιση!